- δικαρβονικά οξέα
- Οργανικές ενώσεις που φέρουν δύο καρβοξυλομάδες (-COOH). Τα περισσότερα δ.ο. είναι φυσικά προϊόντα. Τα κορεσμένα δ.ο. έχουν γενικό τύπο (CH2)ν(COOH)2 και ονομάζονται ανάλογα με τον συνολικό αριθμό ανθράκων που περιέχουν. Οι ιδιότητές τους εξαρτώνται από το μήκος της ανθρακικής τους αλυσίδας. Τα κυριότερα είναι τα οξαλικό (COOH)2, το μηλονικό CH2(COOH)2, το ηλεκτρικό (CH2)2(COOH)2, το γλουταρικό (CH2)3(COOH)2 και το αδιπικό (CH2)4(COOH)2. Σημαντικό για την οργανική σύνθεση και την ανίχνευση των συζυγιακών συστημάτων διπλών δεσμών είναι και το ακόρεστο μηλεϊνικό οξύ. Το οξαλικό είναι αρκετά ισχυρό οξύ και το συναντάμε στη φύση με τη μορφή αλάτων και εστέρων. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό αντιδραστήριο για τη σύνθεση α-αλογονοξέων και α-κετονοξέων. Το μηλονικό έχει την ιδιότητα να αντικαθιστά τα –Η της μεθυλενομάδας με αλκύλια. Οι αλκυλιωμένοι εστέρες του μηλονικού οξέος αποτελούν πρώτη ύλη για την παρασκευή φαρμάκων όπως τα βαρβιτουρικά, η λουμινάλη, η πεντοθάλη κλπ. Το ηλεκτρικό παρασκευάζεται με την επίδραση κυανιούχων αλάτων σε διαλογονοπαράγωγα. Τα προϊόντα που προκύπτουν από την κατεργασία του βρίσκουν πολλές χρήσεις στη χημική βιομηχανία. Το αδιπικό παράγεται είτε από τη μηλονική σύνθεση είτε με την επίδραση κυανιούχων αλάτων σε κατάλληλα παράγωγα. Με επίδραση αδιπικού οξέος σε αιθυλενοδιαμίνη παρασκευάζεται πολυμερές του τύπου (-NH-(CH2)6-NH-CO-(CH2)4-CO-)ν που ονομάζεται Nylon-66. To μηλεϊνικό είναι ακόρεστο δ.ο. με τύπο HOOC-CH=CH-COOH, που ονομάζεται και βουτενιδιικό. Ο εσωτερικός κυκλικός ανυδρίτης που παράγεται κατά την αφυδάτωσή του είναι γνωστό διενόφιλο αντιδραστήριο που χρησιμοποιείται στη διενική σύνθεση.
Dictionary of Greek. 2013.
